Sáng - trưa - tối, thực hiện 3 điều sẽ có sức khoẻ tốt, trường thọ: Danh y Hoa Đà cũng thực hiện

Trong "Ấu học Quỳnh Lâm" có câu: "Phúc Thọ an khang, cố nhân chi sở đồng dục" – phúc, thọ, an khang chính là mong mỏi chung của con người từ xưa đến nay. Hạnh phúc lớn nhất trong đời thường bắt nguồn từ sức khỏe: không bệnh tật, không tai ương. Và sức khỏe bao giờ cũng là thứ càng về sau càng quý. Vì vậy, chăm sóc bản thân từ sớm là điều kiện để có thể an hưởng tuổi già.

Theo y thư cổ và nhiều nghiên cứu hiện đại, có ba thói quen nhỏ nhưng đem lại lợi ích sức khỏe lớn: chải đầu vào buổi sáng, chợp mắt vào buổi trưa và ngâm chân vào buổi tối.

1. Chải đầu vào buổi sáng – Kích hoạt tuần hoàn và hệ thần kinh

Trong "Thuyết dưỡng sinh" có ghi: "Mỗi sáng chải đầu một hai trăm lần, tuổi thọ tự cao." Đông y cho rằng đầu là "chủ của toàn thân", tóc là "phần còn lại của khí huyết". Việc chải tóc không chỉ là làm đẹp, mà còn là một hình thức massage da đầu, giúp lưu thông khí huyết, nuôi dưỡng não bộ, làm tinh thần sảng khoái.

Nghiên cứu hiện đại cũng chỉ ra rằng massage da đầu có thể kích thích lưu lượng máu đến nang tóc và mô não, cải thiện trí nhớ ngắn hạn, giảm căng thẳng và tăng cường chất lượng giấc ngủ. Một khảo sát đăng trên Journal of Alternative and Complementary Medicine (2016) cho thấy 15 phút massage da đầu mỗi ngày trong 4 tuần giúp cải thiện tình trạng đau đầu căng cơ và cải thiện tâm trạng.

Danh y Tôn Tư Mạc, người sống thọ hơn 100 tuổi, đã coi "chải đầu thường xuyên" là nguyên tắc đầu tiên trong "Dưỡng sinh thập tam pháp". Nhà thơ Lục Du, nhờ giữ thói quen này, dù gần 80 tuổi vẫn khỏe mạnh, minh mẫn.

Khuyến nghị hiện nay: chọn lược gỗ hoặc lược sừng, chải 5 -10 phút vào mỗi sáng, kết hợp chà xát lòng bàn tay cho nóng rồi xoa dọc từ trán đến gáy. Cách làm này không chỉ kích hoạt tuần hoàn máu mà còn giúp tinh thần tỉnh táo để khởi đầu một ngày mới.

2. Chợp mắt vào buổi trưa – "Trạm xăng" cho cơ thể và trí não

Thái y triều Minh Lưu Thuần từng viết: "Sau bữa ăn nghỉ ngơi, để nuôi dưỡng tinh thần." Y học cổ truyền coi giấc ngủ trưa là cách cân bằng âm dương, dưỡng thần và phục hồi cơ thể.

Khoa học hiện đại khẳng định: ngủ ngắn từ 20 - 30 phút vào buổi trưa giúp giảm căng thẳng, cải thiện trí nhớ, tăng hiệu suất công việc và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Một nghiên cứu của NASA cho thấy phi công sau khi ngủ trưa 26 phút có thể tăng 34% hiệu suất và 54% độ tỉnh táo.

Ngủ trưa còn có lợi cho da: theo đồng hồ sinh học, khoảng 11h–13h là lúc cơ thể cần phục hồi, việc chợp mắt giúp giảm tác động của ánh nắng và quá trình oxy hóa da. Không ngủ được cũng nên "nhắm mắt dưỡng thần" để cơ thể điều hòa khí huyết.

Tuy nhiên, chuyên gia lưu ý không nên ngủ quá lâu (>45 phút) vì dễ gây chóng mặt khi tỉnh dậy. Tốt nhất là ngủ sau ăn khoảng 30 phút và kéo dài 20 - 30 phút.

Thói quen này từng giúp nhiều nhân vật lớn duy trì sức khỏe. Một bác sĩ cao tuổi từng chia sẻ rằng dù bận rộn, ông vẫn giữ nguyên tắc ngủ trước 23h và chợp mắt ngắn vào buổi trưa. Nhờ vậy, ở tuổi 80, ông vẫn có thể làm việc hiệu quả trên tuyến đầu chống dịch.

3. Ngâm chân buổi tối – Kích hoạt "trái tim thứ hai"

Danh y Hoa Đà đã khẳng định trong sách: "Mùa xuân ngâm chân, thăng dương cố thoát; mùa hè ngâm chân, trừ thấp nhiệt; mùa thu ngâm chân, nhuận phế tràng; mùa đông ngâm chân, ôn ấm đan điền."

Y học hiện đại lý giải: bàn chân chứa hơn 60 huyệt đạo và hàng nghìn đầu mút thần kinh, được ví như "trái tim thứ hai" của cơ thể. Ngâm chân bằng nước ấm giúp tăng lưu thông máu, thư giãn hệ thần kinh, cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Một nghiên cứu tại Sleep Medicine (2013) chứng minh: ngâm chân bằng nước ấm trước khi đi ngủ giúp rút ngắn thời gian chìm vào giấc ngủ và cải thiện độ sâu của giấc ngủ.

Tô Thức, đại văn hào thời Tống từng duy trì thói quen ngâm chân mỗi tối, coi đây là cách giữ sức khỏe bền bỉ. Hoàng đế Càn Long cũng khuyên: "Sáng dậy đi bộ 300 bước, tối đến một chậu nước nóng."

Cách thực hiện: nước ngâm khoảng 38- 42°C, thời gian 15 - 20 phút. Có thể thêm vài lát gừng, muối hột hoặc thảo mộc để tăng hiệu quả lưu thông khí huyết.

Kết luận

Từ xưa đến nay, bí quyết dưỡng sinh thường bắt đầu từ những điều giản dị. Chải đầu buổi sáng, chợp mắt buổi trưa, ngâm chân buổi tối - ba thói quen nhỏ nhưng tác động lớn đến tuần hoàn, thần kinh và miễn dịch. Đông y xem đây là cách nuôi dưỡng khí huyết; khoa học hiện đại chứng minh tác dụng với tuần hoàn máu, giấc ngủ và sức khỏe tim mạch.

Trong nhịp sống hiện đại, khi con người dễ bỏ qua chăm sóc bản thân, việc duy trì ba thói quen này chính là "liều thuốc bổ" rẻ tiền, an toàn và hiệu quả nhất.